سفیر گردش - اگر چه که ساختمان شمس‌العماره بخشی از مجموعه کاخ گلستان است اما شاهکاری شایسته به شمار می‌رود و می‌توان آن را به تنهایی مورد بررسی قرار داد. ناصرالدین شاه برای آنکه به نمای پانوراما از تهران دست یابد، دستور ساخت این بنا را داد. ساخت این بنا 2 سال به طول انجامید و به عمارتی بی‌نظیر در تهران تبدیل شد. دو برج برفراز این ساختمان دیده می‌شود که با پنجره‌های طاقدار شکوه خاصی را به نمایش گذاشته‌اند. کاشی کاری‌های پیچیده و ظریف و سالن زیبا از دیگر ویژگی‌های این ساختمان تاریخی هستند. امروزه دسترسی به طبقه دوم امکان پذیر نیست اما تجسم تصویری که ناصرالدین شاه قادر به دیدن آن بوده، آنقدرها هم سخت به نظر نمی‌رسد.
شمس‌العماره دارای پنج طبقه و 35 متر ارتفاع است که در زمان ساخت بلندترین ساختمان آن دوره در تهران بوده‌است و اولین ساختمانی بود که از فلز در سازه آن استفاده کرده‌اند. کلیه ستون‌های طبقات بالا و حفاظ‌ها چدنی هستند.
پیش از ساخته شدن سردر باغ ملی، این ساختمان به عنوان نماد شهر تهران شناخته می‌شد.
. بیشتر بدانید : اماکن گردشگری تهران
ساخت بنای شمس العماره
اما داستان ساخت این بنا را اینگونه نقل کرده اند که ناصرالدین شاه، پیش از سفر به اروپا و با دیدن تصاویر بناهای فرنگستان یا مانند عمارت عالی‌قاپو اصفهان، تمایل پیدا کرد بنایی مرتفع نظیر آنها در پایتخت خود ایجاد کند تا بتواند از بالای آن منظره شهر و دورنمای پیرامون را تماشا کند. ساخت این ساختمان در سال 1244 ه.ش به دستور ناصرالدین شاه آغاز و پس از دو سال به مباشرت دوستعلی‌خان نظام‌الدوله به پایان رسید. این ساختمان برای تماشای شهر تهران و اطراف آن توسط شاه و مهمانان او مورد استفاده بود. طرح و نقشه آن ظاهراً از معیرالممالک و معمار آن استاد علی محمد کاشی بود.
هیئت وزرا غالباً در عمارت بادگیر تشکیل می‌شد که اعضای آن نیز از این در، یعنی در شمس‌العماره، که در به نسب بزرگی بود رفت‌وآمد می‌کردند و به در هیئت وزرا مشهور شده بود و اتومبیل رئیس‌الوزرا که تنها اتومبیل آن هیئت و ماشین کالسکه ای هفت نفره سیاهی بود جلو در توقف می‌کرد.
لازم است ذکر شود در شمس‌العماره یا هیئت وزرا تنها سردر قاجاری باقی مانده از کاخ گلستان است.
ساعت شمس العماره
اما درباره ساعتی که بر روی این برج قرار دارد اینگونه گفته اند که ساعت پیشکشی ملکه ویکتوریا به کاخ ناصرالدین‌شاه بر بلندای کاخ شمس‌العماره نصب شد و آوای ناقوسش، همه تهران کوچک آن زمان را از گذر زمان آگاه می‌کرد. اما بلند بودن صدای نواختن ساعت پس از چندی سبب شد که با گلایه کاخ‌نشینان، به دستور شاه، صدای آن را کمتر کنند. این دستکاری باعث خاموش‌شدن ساعت گشت. خاموشی ساعت از 1304 تا 1389 ادامه یافت. پس از تعمیر از 22 آبان ماه 1391 برای مدتی این خاموشی پایان گرفت ولی دوباره از مدار خارج شد؛ سرانجام روز 23 فروردین 1400 پس از هجده ماه کار ناقوسش به صدا درآمد.