با پایان سال 2020، عضویت دوساله آلمان در شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز به اتمام می‌رسد. از کنفرانس برلین درباره لیبی گرفته تا مأموریت سیاسی جدید در سودان و اقدام علیه خشونت جنسی: نگاهی به دو سال پرحادثه.
آلمان از اول ژانویه 2019 تا 31 دسامبر 2020 عضو غیردائم شورای امنیت سازمان ملل متحد بود. جمهوری فدرال آلمان برای ششمین بار در این مقام مسئولیت ویژه‌ای را در خصوص صلح و امنیت جهانی به‌عهده گرفته و برای تقویت نظم بین‌المللی تلاش کرده است - در زمانه‌ای که نظم چندجانبه، به‌عنوان قلب سازمان ملل متحد، تحت فشار شدید قرار گرفته است.
شورای امنیت سازمان ملل متحد با پنج عضو دائم و ده عضو غیر دائمی که هر کدام به مدت دو سال انتخاب می‌شوند، تنها نهاد سازمان ملل است که طبق قوانین بین المللی می‌تواند تصمیمات الزام‌‌آوراتخاذ کند. آلمان به‌عنوان عضو شورا، این فرصت را داشت که به طورمداوم درخصوص موضوعات اصلی مرتبط با صلح و امنیت بین المللی موضع گیری نماید، در برابر بحران‌های روز واکنش نشان داده و رویکردهای خود را دنبال کند، به‌عنوان مثال درخصوص تقویت زنان در روند صلح یا موضوع خلع سلاح.
نگاهی به مهمترین موضوعات:
لیبی: سال گذشته خبرهای خوب کمی از لیبی منتشر شد، اما اخیراً بارقه‌های امید بیشتر شده است. آلمان به‌همراه نماینده سازمان ملل درخصوص لیبی به طور مداوم تلاش کرده است تا یک روند سیاسی را برای ایجاد ثبات در این کشور به جریان بیندازد. در این راستا کنفرانس برلین که آلمان از طریق آن تلاش‌های صلح سازمان ملل را حمایت می‌کند، نقشی اساسی دارد. در اوایل سال 2020 یک کنفرانس بزرگ در برلین برگزار شد که در آن حامیان طرف‌های درگیر به دعوت دبیرکل سازمان ملل، آنتونیو گوترش و صدراعظم آلمان، آنگلا مرکل گرد هم آمدند. هدف: کاهش نفوذ خارجی و در نتیجه میسرسازی یک روند سیاسی داخلی در لیبی تحت رهبری سازمان ملل. شورای امنیت نتایج این کنفرانس را در فوریه 2020 طی قطعنامه 2510 تأیید کرد. آلمان به‌عنوان رئیس کمیسیون تحریم‌ها جهت بررسی تحریم تسلیحاتی سازمان ملل متحد علیه لیبی و عملیات IRINI اتحادیه اروپا، سهم مهمی در اجرای دقیق تحریم تسلیحاتی داشت. اکنون آتش‌بس سراسری در لیبی برقرار است. از آغاز ماه نوامبر، 75 لیبیایی در حال مذاکره درباره آینده سیاسی این کشور در تونس هستند و انتخابات آزاد برای دسامبر 2021 برنامه‌ریزی شده است.
سوریه: پس از مذاکرات سخت و طولانی، قطعنامه فرامرزی در ماه ژوئیه تمدید شد که دسترسی کمک‌های بشردوستانه به سوریه را تضمین می‌کند. آلمان در رهبری مشترک با بلژیک، برای این نتیجه سخت تلاش کرد و در پایان به منظور حفظ کمک به میلیون‌ها نفر از مردم سوریه، یک راه‌حل توافقی پیشنهاد داد.
سودان: از زمان سقوط دیکتاتور البشیر، جنب و جوش خوش‌بینانه‌ای در سودان به‌وجود آمده و این کشور در مرحله گذار است. آلمان از ابتدا از این روند حمایت کرد. در ژوئن 2020، آلمان به‌همراه دبیرکل سازمان ملل متحد گوترش کنفرانس مشارکت سودان جهت بسیج حمایت‌های سیاسی و مالی برگزار کرد. در شورای امنیت، آلمان همراه با بریتانیا درراستای یک مأموریت جدید سازمان ملل در سودان تلاش کرد: از سال 2021، مأموریت UNITAMS (United Nations Transitional Assistance Mission in Sudan) قرار است مسیر مأموریت قبلی UNAMID را ادامه داده و گذار به دموکراسی را مشایعت نماید.
آلمان درکنار تلاش در زمینه موضوعات سیاسی و بحران‌های جاری، رویکردهای خود را نیز دنبال کرده است:
دستور کار "زنان، صلح و امنیت": خشونت جنسی در سراسر جهان به طور فزاینده ای به عنوان سلاح در درگیری ها مورد استفاده قرار می گیرد. آلمان از طریق قطعنامه 2467 که در دوران ریاست آلمان تصویب شد، به مبارزه با آن می پردازد. در ادامه مسیر دستور کار "زنان، صلح و امنیت" شورای امنیت، آلمان تمرکز خود را بر روی حفاظت از قربانیان خشونت جنسی قرار داده است؛ مجرمین می بایست در آینده شدیدتر مورد مؤاخذه قرار گیرند.
خلع سلاح/عدم اشاعه: از سلاح های کوچک تا خلع سلاح هسته ای: پس از بیش از هفت سال، آلمان موضوع خلع سلاح هسته ای را مجدداً در دستور کار شورای امنیت قرار داد، در آوریل 2019، به عنوان یکی از نقاط تمرکز در ماه ریاست خودش. البته کنفرانس بررسی قرارداد عدم اشاعه اجباراً به دلیل همه گیری به تعویق افتاد و در سال 2021 برگذار خواهد شد، موضوعات اما در مرکز توجه باقی ماندند: از طریق بیانیه برلینِ 16 کشور عضو ابتکارعمل استکهلم، در فوریه 2020 ابتکارعمل هایی برای احیای خلع سلاح هسته ای پیشنهاد شد. این امر بخصوص با توجه به پایان پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد و مبهم بودن آینده و آغاز مجدد، یکی از مسائل اضطراری دولت فدرال آلمان می باشد – فرای عضویت در شورای امنیت.
اقلیم و امنیت: اهمیت موضوع تغییرات اقلیمی در فعالیت های شورای امنیت به طور مداوم در حال افزایش است. از طریق تغییرات اقلیمی، بحران های جدیدی خلق می شوند و بحران های موجود تشدید می شوند، از جمله در منطقه دریاچه چاد، سودان و افغانستان. از این رو آلمان این موضوع را علی رغم مقاومت های موجود در دستور کار قرار داد: از طریق یک گروه کارشناسی غیررسمی جدیدالتأسیس، این امر موضوعی دائم در شورای امنیت خواهد بود.
ائتلاف برای چندجانبه گرایی
بیش از 100 قطعنامه در دوران عضویت آلمان تصویب شد که این امر بیانگر آن است که تنها از طریق همکاری بین المللی امکان پیشرفت وجود دارد، تنها به صورت مشترک می‌توان به مسائل اضطراری جهانی پاسخ داد – از تغیرات اقلیمی گرفته تا دیجیتال‌سازی. از این رو آلمان در کنار فعالیت در شورای امنیت، ائتلاف برای چندجانبه گرایی را ایجاد کرد که در راستای همکاری بین المللی فعالیت می کند و وزنه قابل توجهی در برابر تک‌روی‌های ملی می‌باشد. 60 کشور از این ابتکار عمل حمایت می‌کنند.
همه‌گیری کووید 19 باری دیگر اهمیت همکاری چندجانبه را به وضوح نشان داد. ویروس‌ها مرز نمی‌شناسند – هیچ کس مصون نیست، مگر اینکه همه مصون باشند. به همین دلیل هم دارو، وسایل کمکی و واکسن باید به صورت عادلانه توزیع شود. آلمان در شورای امنیت نیز در راستای این اعتقاد تلاش کرد: شورای امنیت از طریق قطعنامه 2532 که در ماه اوت 2020 در زمان ریاست آلمان به تصویب رسید، خواهان آتش‌بس جهانی شد تا به انسان‌های درگیر بحران، با توجه به کووید 19، فرصت تنفس داده شود.
ادامه فعالیت در شورای امنیت در آینده
آلمان قصد دارد در آینده نیز نقش خود را در حفظ صلح جهانی ایفا کند – به عنوان عضو دائم شورای امنیت. به گفته هایکو ماس، وزیر امور خارجه: "این که می توانیم یک کرسی در شورای امنیت سازمان ملل را به طور دائم پر کنیم را طی دو سال گذشته اثبات کرده ایم. از این رو نه تنها می‌خواهیم هشت سال دیگر مجدداً خود را نامزد کرسی غیردائم نماییم، بلکه می‌خواهیم تا آن زمان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل شویم."سفیر گردش -